ސިޔާސީ

ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ތެރެއިން ހިތްވަރުގަދަ ބަޔަކު އިސްނަގައިގެން ކުރިއަށް ގެންދިޔަ ޖިހާދުގެ ސަބަބުން ދިވެހި ރާއްޖޭގައި ދިވެހިންނަށް، ސިޔާސީ ޕާޓީތައް އުފެއްދުމުގެ ހުއްދަ ނެރުމަށް ވެރިކަން ކުރާ ފަރާތަށް މަޖުބޫރު ވެއްޖެއެވެ. މިއީ އިސްލާހީ ހަރަކާތުގެ މުގައްދަސް ޖިހާދެކެވެ. ފަހެ މިކަމަކީ، ރައީސް މައުމޫނު، ކޮށްދޭ ހިތުން ކޮށްދެއްވި ކަމެއް ނޫނެވެ. ސިޔާސީ ޕާޓީތައް އުފައްދައި ހަރަކަތްތެރިވާން ފެށި ފެށުމަށް މިހާރު، އަހަރަކަށް ވުރެ ގިނަ ދުވަސް ވެއްޖެއެވެ. މިހާތަނަށް ދިވެހި އުދަރެހުން ދިރި

އޭ! އަހަރެމެންގެ ލޯބިވާ ދިވެހި ގައުމާއެވެ! ކައުބަތުއްﷲ ގެފުޅު ކުރިމަތީގައި ތަކުރާރުކޮށް، އެތައް ފަހަރަކު ކޮޅަށް ހުރެ، އަހަރެން މިހުރީ ކަލާއަށްޓަކައި ގުރުބާން ވުމަށް ހިތުގެ އަޑިން ހުވާ ކޮށްގެންނެވެ. ކަލާގެ ފުރިހަމަ ކަމާއި އިންސާފަކީ، ދިވެހި އުއްމަތުގެ ކާމިޔާބުކަން ޔަގީނެވެ. ޝައްކެތް ނެތެވެ! އެންމެހައި މީސްތަކުން އެއްވެ، ރޫޙާނީ ގޮތުން ގަބޫލުކުރާ ދީނަކާއި ވަކި ގޮތް ތަކެއްގެ މަތިން ހިންގާނެ ވެރިކަމެއް ރާވައި، އެއާގުޅޭ އެހެނިހެން ކަންތައްތައް ކަމުގައިވާ، ބަހާއި ވައްޓަފާޅިއާއި އާދަ

މި މަޒުމޫނަކީ 1994 ނޮވެމްބަރ މަހު 8 ވަނަ ދުވަހު ލިޔެ “އާފަތިސް” ނޫހުގައި ޖަހައި ދިނުމަށް އެދި އެނޫހުގެ އިދާރާއަށް ފޮނުވިފައިވާ މަޒުމޫނުނެކެވެ. އަދި 1994 ޑިސެމްބަރ މަހުގެ 6 ވަނަ ދުވަހު، “ހަވީރު” ނޫހުގައި ޝާއިޢުކޮށް ދިނުމަށް އެދި، އެނޫހުގެ އިދާރާއަށް ސިޓީއާއެކު ފޮނުވިފައިވާ މަޒުމޫނެކެވެ. އެހެނަސް މިދެނޫހުން ވެސް، އެދުވަސްވަރު މިމަޒުމޫނު ވަނީ ޝާއިޢުކޮށް ނުދީފައެވެ. އެއިރު ލިބުނު ޚަބަރެއް ބުނާ ގޮތުގައި މި މަޒުމޫނު އާފަތިސް ނޫހުން ފޮނުވާލީ މިނިސްޓްރީ އޮފް ޑިފެންސަށެވެ. ވީމާ، މިއަދ

ސައްތައިން ސައްތަ އިސްލާމީ އުއްމަތެއް އެކުލެވޭ ދައުލަތެއް ކަމުގައިވާ “އައްދައުލަތުލް މަޙަަލްދީބިއްޔާ” ގެ ޤާނޫނުއަސާސީގައި “ޢަދުލު އިންސާފުގެ ބާބު” ލިޔުމަށް ކުރެވޭ ބަހުސް ބޮޑުމަޖިލީހުގެ ތަޅުމަށް، އެޖެންޑާ ކޮށްފައި ވަނީ “ޝަރުޢީ ނިޒާމާއިބެހޭ ބަހުސް ކުރުން” މިގޮތަށެވެ. ދިވެހި ދައުލަތަކީ، ސައްތައިން ސައްތަ އިސްލާމީ އުއްމަތެއްގެ ދައުލަތަކަށްވެފައި، އިސްލާމަކު ނޫންމީހަކު، ދިވެހި ދައުލަތުގެ އަމުރުވެރިކަމާއި ސިޔާދަތުގެ ދަށަށް ގާނޫނީ ގޮތުން ނުގެނެވޭކަމަށް ވާނަމަ، ފަހެ، ދިވެހި ދައުލަތަކ

ރިޔާސީ ނިޒާމެއްގައި ވެރިމީހާއާއި ސަރުކާރު، ބަލަހައްޓައި މަސްއޫލުކުރުވާ، ޒިއްމާދާރު ފަރާތަކީ އެންމެހާ ރައްޔިތުންނެވެ. ރިޔާސީ ނިޒާމެއްގައި، ހުރިހާ ބާރެއް އޮންނާނީ ރައްޔިތުންގެ އަތުގައެވެ. ފަސާދަ ވެފައިވާ ވަރުގަދަ ސައުދާ ގަރުންނާއި ނުލަފާ ޑްރަގްލޯޑުންގެ އަތުން ބާރުތައް އޮންނާނީ، މުޅި ރައްޔިތުންނަށް ހިއްސާވާ ގޮތަށް ބެހިފައެވެ. އެމީހުންގެ މައްޗަށް ސަރުކާރުގެ ތަންފީޒީ އަމުރުތައް ހިންގަން ފަސޭހަވާނެއެވެ. ޕާލަމެންޓުގައި ތިބޭމަދު ބައެއްގެ ނުފޫޒާއިބާރު މުޅިގައުމުގެ މައްޗަށް ހިންގޭނެގޮތ

ދުވަހުންދުވަހަށް ދިވެހި ސިޔާސީޖައްވަށް އަންނަމުންދާ ބަދަލާމެދު، ވިސްނާފިކުރުކުރުމަކީ، ކޮންމެ ދިވެހި ސިޔާސީ މުފައްކިރަކަށް ވާޖިބެކެވެ. ގައުމަށް ހެޔޮއެދޭނަމަ، ކުރަންޖެހޭނެ ކަމެކެވެ. ތިންވަނަ ދުނިޔޭގެ، އެތެރެވަރީގެ ގައުމުތަކުގައި މާދަމާވާނެ ގޮތެއް، ލަފާކޮށް ނިންމާކަށް އެކަކަށްވެސް ނޭގޭނެއެވެ. އެއީ ނުވާނެކަމެކެވެ. ރައީސް މައުމޫނު، ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ހަޒާނާއިން، ރައްޔިތުންގެ ހުއްދައެއްނެތި، އެތައް މިލިޔަން ރުފިޔާއެއް އިނގިރޭސި ކުންފުންޏެއް ކަމުގައިވާ ހިލްއެންޑް ނޯލްޓަނަށް ވަނީ، ހ

ﷲ އުޑުތަކާއި ބިން ޙައްޤުގޮތުގައި އުފެއްދެވިއެވެ. ހަމަކަށަވަރުން، އެއީ އެންމެހާ މުއުމިނުންނަށް އެކަލާނގެ ވޮޑިގެންވާކަމަށް ހުރި ދަލީލުތަކެކެވެ. ފަހެ ﷲ ވަޙީކުރައްވަނީ މިފަދައިންނެވެ. “ކަލޭގެފާނަށް ބާއްވާލެއްވުނު ޤުރުއާން ކިޔަވާވިދާޅުވާށެވެ. އަދި ނަމާދު ޤާއިމު ކުރާށެވެ. ހަމަކަށަވަރުން ނަމާދު، ފާޙިޝްކަންތަކާއި މުންކަރާތްތައް ނަހީކުރެއެވެ. ﷲ ހަނދާންކުރުމަކީ، ބޮޑުވެގެންވާ ކަމެކެވެ. ތިޔަބައިމީހުން ކުރާކަންތައްތައް ﷲ ދެނެވޮޑިގެން ވެއެވެ.” އާދެ! މިއީ، މުޙަންމަދު ގެފާނަށާއި މުޅިއި

22 ޖޫން2006މ، ވީ ބުރާސްފަތިދުވަހު އޮތް، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާއަކީ، ތާރީޚީ ކަމެކެވެ. ތާރީޚީ ހާދިސާއެއް ހިނގާދިޔަ ޖަލްސާއެކެވެ. ދިވެހި ތާރީޚުގައި ފުރަތަމަ ފަހަރަށް މަޖިލީހުގެ މެންބަރުން އަމިއްލައަށް ލިޔެ ތައްޔާރުކޮށް ފާސްކުރި މަޖިލީހުގެ ގަވާޢިދުގެ ދަށުން، ހުށަހެޅޭ ބިލްތައް ބަހުސްކުރުމަށް ފަހު، ޖެހެނީ، މަޖިލީހުން ބަލައިގަންނާނެ ބިލެއްތޯ ބެލުމަށް ވޯޓަށް އަހާށެވެ. މިބަހުސްގައި ބަހުސް ކުރުމަށް، ފުރަތަމަ ބުރުގައި ފަނަރަ މިނިޓް ދެއްވައެވެ. ދެވަނަ ފަހަރަށް ވާހަކަ ދެއްކެވުމަށ

އާދެ! އަޅުގަނޑުމެންނަށް، މިހާރަކަށްއައިސް އިވެމުންދާ އެންމެ، ކަންފަތަށް އުނދަގޫކުރާ އެއްއަޑަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ކުރާނޭ ނިޒާމަކާ މެދު، ވަކިގޮތެއް ކަނޑަނޭޅިގެން ކުރެވޭބަހުސްގެ އަޑުފަށްގަނޑެވެ. ބޮޑު މަޖިލީހުގެ ތަޅުމުގައި ކުރެވޭ، ޒުވާބު ތަކުގެ އަޑުފަށް ގަނޑެވެ. ރާއްޖޭގެ ބާރުގަދަ މީޑިއާއިން، ޓީވީ އާއި ރޭޑިޔޯ އިން، އަބަދާއި އަބަދު މިއަޑުފަށްގަނޑު އިއްވުމަކީ، ހާދަ ބޮލަށް އުނދަގޫވާ ކަމެކެވެ. އާދެ! ވެރިކަން ކުރާނެ ނިޒާމެއް ހޯދަނީޔޯލައެވެ. ފަހެ، ދިވެހިރާއްޖެ ދުށް އާދަޔާ ޚިލާފ

އޭ! އަހަރެންގެ ލޯބިވާދިވެހި ޤައުމުގެ، ލޮބުވެތި ރައްޔިތުންނެވެ! ހޭއަރާށެވެ! މިދުވަސްވަރު އަހަރުމެންނައި ދިމާވެފައިވާ ފައްތަރަކީ، ހަމަޖެހޭ ވެރިކަމުގެ ނިޒާމެއްނެތި ޚުދުމުޚްތާރު، އިސްތިބްދާދީ ވެރިޔަކު، ވެރިކަމުގައި، ބަގުޑިބައްދައި ވަކިތައް ހިތްޕާލައިގެން ހުންނަކޮންމެ ޤައުމެއްގައި ދިމާނުވެ، ނުދާނޭ މަރްޙަލާއެކެވެ. މިއީ ޒިންމާދާރު މަޤާމުތައް ދައުރުވާ ގޮތަށް އޮނިގަނޑު ހަމަޖެހިފައި ނޯންނަ ޤައުމުތަކުގައި އަންނާނެ ފައްތަރެކެވެ. މިފައްތަރަކީ، އިންތިޤާލީ ފައްތަރެވެ. ބަދަލުވުމުގެ ދުވަސްވަރ

ތިމާވެއްޓަކީ، ނާޒުކު އެއްޗެކެވެ. ދިވެހިރާއްޖެއަށް ތިމާވެށީގެ މައްސަލަތައް މަތިވުމާ ގުޅިގެން، ރާއްޖޭގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އަލްއުސްތާޒު މައުމޫން އަބްދުލްގައްޔޫމަކީ، މުޅިދުނިޔެއަށް ތިމާވެށީގެ ނާޒުކުކަމާއި ވެށީގެ މައްސަލަތައް ސަމާލުކަމަށް ގެންނެވި އެދުރުމީހާ ކަމުގައި މަޝްހޫރުވުމުގެ ބޭނުމުގައި މަސައްކަތްތަކެއް ފެށިގެންދިޔައެވެ. ކޮންމެވެސް މިންވަރަކަށް އާއިލީ ތިމާގެކަމެއްހުރި، ދިވެހި އަންހެނަކައި އިނދެގެންއުޅޭ ބިދޭސީއެއް އެކުލަވާލި ދިރާސާމަސައްކަތެއް ރައީސްމައުމޫނަށް މާކަމުގޮސް ގ

“ޤާނޫނުގައި ކަނޑައެޅިގެން މަނާކޮށްފައިނުވާ ކޮންމެކަމެއް ކުރުމުގެ މިނިވަންކަން ކޮންމެ ދިވެހިރައްޔިތަކަށްމެ ލިބިގެންވެއެވެ. އަދި ޤާނޫނަކުން ހުއްދަލިބިގެން މެނުވީ، އެއްވެސް މީހަކު ކުރާއެއްވެސް ކަމަކަށް ހަމައެކަކުވިޔަސް ހުރަސްއަޅައި ހުއްޓުވައިގެން ނުވާނެއެވެ.” އަޅުގަނޑު މަތީގައި މިލިޔުނީ، ރައްޔިތުންގެ ބޮޑުމަޖިލީހުގައި މިހާތަނަށް އެންމެހޫނު ގަދަކޮށް ބަހުސްކުރެވުނު މާއްދާއެވެ. އެއީ ވަރަށްކުރުކޮށް ވަރަށްޞަރީޙަ ބަހުން، ކިޔާލަން ވަރަށް ދުލަށް ފަސޭހަކޮށް ލިޔެވިފައި އޮތްދެޖުމްލައެވެ.

1932 މ، ވަނަ އަހަރު، ޑިސެމްބަރ 22 ވަނަދުވަހު ދިވެހިރާއްޖޭގައި އަލަށް އިޢްލާން ކުރެވުނު ޤާނޫނުއަސާސީ ނިމޭތާގައި އަޅާނޭ ޢިބާރާތަކާ މެދު، ކުރެވުނު ބަހުސް ހަނދުމަފުޅުހުރީ ބޮޑު މަޖިލީސްގެ ކިތައް މެމްބަރުން ބާވައޭ އަޅުގަނޑުގެ ހިތަށްއަރައެވެ. އާދޭހެވެ! އެކިބޭފުޅުންނަށް ފެނިވަޑައި ގަންނަވާ އެކި ޢިބާރާތްތައް މޭޒުމައްޗަށް ހުށަހެޅެމުން ދެއެވެ. އަލްފާޟިލް ޙުސައިން ޙިލްމީދީދީގެ ދައުރު އަތުވެއްޖެއެވެ. (އަލްފާޟިލް ޙުސައިން ޙިލްމީދީދީ އަކީ އަޅުގަނޑު މެންގެ ރާއްޖެއަށް މިހާރު މަޝްހޫރު އަލްފާޟި

ލޮބުވެތި ރައްޔިތުންނޭވެ! ބޮޑުމަޖިލީހުގެ ތަޅުމުގައި އިދިކޮޅުލީޑަރުންގެ ގޮތުގައި އެންމެމަތިހަށި ނަންގަވައިގެން ތިއްބެވި ބޭފުޅުންގެ ގުޅިފައިވާ އަޑަކީ، ހުޅަނގުގެ ޤައުމުތަކުގައި އޮންނަޒާތުގެ ލިބެރަލް ޑިމޮކްރަސީއެއް މި ލޮބުވެތި އިސްލާމީ ދިވެހި ރާއްޖޭގައި ޤައިމުކުރަން މަސައްކަތްކުރާ އަޑެވެ. ގޮވާލާ އަޑެވެ. ގާނޫނު އަސާސީން މިޙައްޤުތައް ވީހާ ލިބަރަލްކޮށް ޒަމީރާއި ހިތުގެއެންމެ ފުޅާމިނަށް އެއްވެސް ޙައްދެއްނެތި، ހުޅުވާ ލުމަށެވެ. ޝަރީޢަތެއް ނެތި، ހުރިހާއެއްޗަކީ، އަސާސީއާއި ގާނޫނުތައް ކަމުގ

ނޯޓް: މިމަޒްނޫނަކީ، “މިނިވަން” ނޫހުގައި ޖަހައި ނުދީފައިވާ މަޒްނޫނެކެވެ. ޒާތީވެފައިވާތީ، ޖަހައިދެވެން ނެތްކަމަށް މިނިވަން ނޫހުގެ އެޑިޓަރު ވިދާޅުވެއެވެ. ފަހެ، އެހެން ވިދާޅުވާއިރު މިމަޒްމޫނަކީ، އެނޫހުގައި އަޅުގަނޑުގެ ޒާތާބެހި ލިޔެފައިވާ ލިޔުމަކަށް ދެވުނު ރައްދެއްކަން ހަދުމަފުޅު ނެތުނީމާ ހިތާމަކުރަމެވެ. މިއީ މިނިވަން ނޫހުގައި ޖަހައިނުދިން އަޅުގަނޑުގެ ދެވަނަ މަޒްމޫނެވެ. ފުރަތަމަ މަޒްމޫނަކީ، އަޅުގަނޑު ލިޔުނު، “އިއްތިހާދު ހަރުދަނާކުރުން” މިމަޒްމޫނެވެ. އިއްތިހާދު ރޫޅިދިޔައީ އެމަޒްމޫނ

އިންތިގާލީ ބާބުގެ ބަހުސަކީ، ބޮޑުމަޖިލީހުގައި ހިނގާ، އެންމެ މުހިންމު ބަހުސެވެ. ދިވެހި ޖުމްހޫރިއްޔާގެ، އަލަށް އެކުލަވާލެވޭ އަސާސީގައި ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ބާބަކީ، ގާނޫނުއަސާސީގެ ހުންގާނެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސްގެ ބާބަކީ، ސިކުނޑިއެވެ. މިގޮތުން އެކި ބާބަށް ތަޅުމުގައި އަޅުގަނޑު ދީފައި ވާނީ، އެކިނަން ނަމެވެ. މިހާރު ތަޅުމުގައި އޮތް އިންތިގާލީބާބަށް، ތަޅުމުގައި އަޅުގަނޑުދިން ނަމަކީ، ގާނޫނު އަސާސީގެ ފާލަމެވެ. ފަހެ، މިފާލަން ބިނާކުރުމުގެ ބަހުސަކީ، ވަރަށް ހޫނުގަދަ ބަހުސެކެވެ. ސީދާކޮ

އާދެ! ރައްޔިތުންގެ ޚާއްޞަ މަޖިލިސް ކަމުގައިވާ، ދިވެހިދައުލަތުގެ ބޮޑުމަޖިލީހުގެ 11 ޖޫން 2007މ. ވީހޯމަދުވަހު އޮތް، 151 ވަނަ ޖަލްސާއަކީ، ބޮޑުމަޖިލިސް އަނެއްކާވެސް ސިޔާސީއަރަތެއްގެ ތެރެއަށް ގަންބާލި، ރާއްޖޭގެ ކުރިމަގަށް ބޮޑު އަނދިރިކަމެއް ގެނެސްދިން ނާމާން ކަމުގެ ޖަލްސާއެކެވެ. ތަޅުމުގެ އޮއިވަރުން ހިއްލާލި ބޮޑުރާޅު، ގަދަ އުދަޔާއެކު ބިންދާލަނީ ކުރިޔަށް ފަހަތަށް ބަލާލުމެއް، ވިސްނާލުމެއް ނެތި، ހިޔަންޏެއް ފަދަ ވަގުތީ އައްސޭރި އަކަށެވެ. އަނދިރި ކަމެއްގެ ތެރޭގައި އޮތް ނުފެންނާނެ އައްސޭރ

8 ޖުލައި 2007މ، (އާދީއްތަ) ދުވަހުއޮތް ރައްޔިތުންގެ ބޮޑުމަޖިލީހުގެ 161 ވަނަ، ޖަލްސާ މުތްލަޤުޙުކުމެއްގެ ދަށުން، ރައީސްޤާސިމް އިބްރާހީމް ހުއްޓަވާލައްވައި ދުވަސްކޮޅަކަށް އެމަޖިލީހުގެ ޖަލްސާތައް މެދުކަނޑާލައްވައި ފިއެވެ. މުޠްލަޤުޙުކުމަކީ، އެހެންމީހުންގެ ޙައްޤުތަކަށް އަޅާލުމެއް، ބަލާލުމެއްނެތި ޚުދުއަމިއްލަ ޝަޚްޞީބާރުން، އެހެންބައެއްގެ މައްޗަށް ހިންގާ އިސްތިބްދާދީ އަމުރެވެ. ފަހެ، ބޮޑުމަޖިލީހުގެ މެމްބަރެއްގެ ހައިސިއްޔަތުން ބާރުލިބިހުރެ، އަޅުގަނޑު ދަންނަވާނީ، ފުރުޞަތަކަށް އެދުމުން އަނ

“މިމަޒްމޫނަކީ، 15 ޑިސެމްބަރ 2007މ. ދުވަހުލިޔެ “މިނިވަން” ނޫހުގައި ޖަހައިދިނުމަށް އެދި ފޮނުވުނު މަޒްމޫނެކެވެ. އެހެނަސް އަނެއްދުވަހުގެ ނޫހުގައި ޖަހައިދޭނެ ކަމަށް އީމެއިލަކުން ޖަވާބުދިނުމަށް ފަހު، ޖަހައެއްނުދިނެވެ. ދެން މިމަޒްމޫނު ފޮނުވީ، “ޖަޒީރާ” ނޫހަށެވެ. އެނޫހުންވެސް ޖަހައިނުދީގެން ގުޅީމައި ބުނީ، މަޒްމޫނުގައި ބައެއް ޢިބާރާތްތައް ހުރިގޮތުން، ޖަހައިދެވެން ނެތްކަމަށެވެ. ޚާއްސަކޮށް ނެގީ، އާލަފުޒު ތަކެއްގެ ވާހަކައެވެ. ވިދާޅުވީ، ސެންސަރާއި އެޑިޓް ކުރުމާއެކު، ޖަހައިދިނުމަށް ވިސްނިދާ

“ކުރިންނުވި ރައްކަލެއް ފަހަކުން ނުވެވޭނެއެވެ”. މިއީ ދިވެހިން ބުނެ އުޅޭ ހަރުބަހެކެވެ. ދުލަށް ފަސޭހަ ކުރުޖުމްލައެކެވެ. އެހެނަސް މާނަފުންވެފައި ބުރަދަން ބޮޑެވެ. ހިކުމަތް އެކުލެވިފައި ވެއެވެ. ރައްކާތެރި ވުމަށް، އަޅާފިޔަވަޅު ތިމާގެ ހަލާކަށްވެފައި ވެސް އެބަހުއްޓެވެ. ނިޔަތާއި މަގްސަދު ގޯސްވެއްޖެނަމަ، ކުރި މަރުވީއެވެ. ބަލިޖެހި ގުރުނޑުވީއެވެ. ދެން ކިތަންމެ މަސައްކަތެއް ކުރިޔަސް، ފެނާއި އޭތިމީތި އެޅިޔަސް އެގުރުނޑުވުމެއް ފަހަކުން ރަނގަޅެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ. އަދި ކުރިންހުރި ދިރުމާއި ވިންދު