ސިޔާސީ

ދިވެހިޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީ އިސްލާހުކުރުމަށް، އެކުލަވާލެއްވި ބޮޑުމަޖިލީހުގެ މިހާރުގެ ރައީސް ކަމުގައިވާ، ރައީސް ޤާސިމަށް މިލްކު ވެގެންވާ ހައިސިއްޔަތުތައް ވަރަށްގިނައެވެ. ޑީއާރުޕީގެ ނާއިބުޒަޢީމުގެ ހައިސިއްޔަތާއި މާލީވަޒީރުގެ ހައިސިއްޔަތެއް އޮވެއެވެ. އަދިވެސް އިތުރު ހައިސިއްޔަތުތައް ހުރެއެވެ. މިއިން ކޮންމެ ހައިސިއްޔަތަކީ، ވަކިމޫނެކެވެ. އަދި މިހައިސިއްޔަތު ތަކާއެކު، ވަރަށްރީތި ދެމޫނެއް ގެންގުޅުއްވައެވެ. މިމަޒުމޫނު ލިޔުމުގެ އެންމެބޮޑު ބޭނުމަކީ، އެމްޑީޕީ ޕާލަމެންޓްރީ ގްރޫޕުގެ

މުސްކުޅިންބުނާތީ އަޑުއަހަމެވެ. “ދުނިޔެހިނގަމުންދަނީ، ތޮށަލި ދުޅައަށެވެ.” އަޅުގަނޑަށް ވިސްނިފައިއޮންނަނީ، އެބުނާބަހުގެ މާނައަކީ، ކޮންމެމީހަކަށްވެސް އުސްގަނޑަކާއި އަޑިގަނޑެއްގެ މަތިން ހިނގަންޖެހޭނެ ވާހަކައެވެ. ބޭރުޤައުމުތަކުގައި ސިޔާސީލީޑަރުން ގަޔަށް ކުކުޅުބިހާއި ފެޅޭވަރުގެ ޓޮމާޓޯފަދަ ކާބޯތަކެތި އުކުމަކީ، އާވާހަކައެއްނޫނެވެ. އެހެނަސް ދިވެހިރާއްޖޭގައި ކުކުޅުބިހުން، ސިޔާސީލީޑަރުންގެ ހަށިކޮޅަށް ޙަމަލާއެއް ދެވިއްޖެކަމުގެ ޚަބަރު ލިބުމަކީ، މުޅިންއާކަމެއް ކަމުގައި އަޅުގަނޑުދެކެމެވެ.

ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ އަރިހަށް ތަސްދީގު ކޮށްދެއްވުން އެދި ފޮނުވިފައިވާ އާއަސާސީއަކީ، އަކުރުން އަކުރަށް ބާތިލު އެއްޗެކެވެ. ސާފުސީދާ އިބާރާތުން މިގޮތަށް ދަންނަވަން ޖެހުނީ، ބޮޑުމަޖިލީހުގެ އެންމެފަހު ޖަލްސާ ކަމުގައި ބެލެވިފައިވާ، 272 ވަނަ ޖަލްސާގަޔާއި އެޖަލްސާގެ ކުރިން ހިނގާދިޔަ ބައެއް ކަންތަކުގައި ރިޔާސަތުން އަމަލުކުޅަ ގޮތުންނެވެ. ފަހެ، ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ގާނޫނު އަސާސީއަށް ގެންނަންޖެހޭ އިސްލާހުތަކެއް ހުރިކަމަށް ފެންނަކަމުގައި ބަޔާންކޮށް

ރައީސް މައުމޫނުގެ ވެރިކަމުގައި ފެށިގެން ކުރިޔަށް މިދާ އިސްލާހީ ހަރަކާތްފެށުނީ، އެމަނިކުފާނު ވެރިކަމުގެ ހުވާކުރެއްވިތާ ދެއަހަރާ، ބައިގައެވެ. އާދެ! 1980 ގެ ފުރަތަމަ ކޮޅުގައެވެ. އަޅުގަނޑު ގަސްދުކުރަނީ، އިސްލާހީ ހަރަކާތް ތިންބަޔަށް ބަހާލައިގެން ކުރިޔަށް ގެންދާށެވެ. ފުރަތަމަ ބައި 1980 އިން 1990 އަށެވެ. ދެވަނަބައި 1990 އިން 2000 އަށެވެ. ތިންވަނަބައި 2000 އިން ފެށިގެންނެވެ. މިމަޒުމޫނަކީ، ރައީސް މައުމޫނުގެ ވެރިކަމުގައި ފެށުނު އިސްލާހީ ހަރަކާތް ފެށުމުގެ މަރުހަލާއާއި މެދުމަރުހަލާއާއި މ

ދިވެހިރާއްޖެއަށް މިގެނެވުނު ހިމޭން އިންގިލާބަށް މަރުހަބާއެވެ! ﷲ އަށް ހަމްދާއި ޝުކުރުހުއްޓެވެ! ފަހެ ދަންނާށެވެ! އެއްވެސް ޝައްކެއްނެތެވެ! ދިވެހިރާއްޖޭގެ ދިގުތާރީޚުގައި އެއްޕާޓީއަށްވުރެ ގިނަސިޔާސީ ޕާޓީތަކެއް ބައިވެރިވެ ގިނަކެނޑިޑޭޓުން ތަކެއް ރާއްޖޭގެ ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާކަމާ ވާދަކުރެއްވި އެންމެމިނިވަން އިންތިޚާބު ނިމިގެން ދިޔައީ، ދުވަހަކުވެސް ދިވެހިތާރީޚުގައި ހަނދާންނުނެތޭނެ އިންތިޚާބެއްގެ ގޮތުގައި ދުނިޔޭގެ ތާރީޚުގައި ލިޔެވިގެންނެވެ. ހަމަގައިމުވެސް ދިވެހި މުއައްރިޚުން ރާއްޖޭގެ

ޑީއާރުޕީގެބަހުންނަމަ، “ފުރިހަމަ މަރުހަބާއެކެވެ. އެކުވެރިމާހައުލެކެވެ. އުފާވެރިރެއެކެވެ. ރަނިންމޭޓުންގެ ބަހުސްގައި ތަސްމީނު ރަސްކަންކުރެއްވި ރެއެކެވެ. ވިލިމާލޭގައި މައުމޫނު ކުޅަދާނަކަން ދައްކާލަދިން ރެއެކެވެ.” މިޖުމްލަތައް ތަކުރާރުކުރަން އަޅުގަނޑު ލަދުގަނެއެވެ. ބޭނުމެއް ނުވެއެވެ. އެހެނަސް އެމީހުންގެ ސިޔާސީ ވިސްނުމާއި ފެންވަރު ހާމަކޮށްލުމުގެ ގޮތުން ލިޔެލީއެވެ. ރައީސް މައުމޫނު، 2008 ސެޕްޓެމްބަރ 27 ވަނަދުވަހުރޭ ޓީވީއެމުން އިންތިޒާމު ކޮށްގެންބޭއްވި ރަނިންމޭޓުންގެ ޝޯބެއްލެވީ، އެ

މިސުރުޚީއަކީ، ރައްޔިތުން މަޖިލިސްކުރާގޭގައި 1980 އެޕްރީލް 28 ވަނަދުވަހު، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ އިއްޒަތްތެރި މެންބަރުންގެ ކުރިފުޅުމަތީގައި، ރައީސް މައުމޫނު 1978 ނޮވެމްބަރ 11 ވީދުވަހު ދިވެހި ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ވެރިކަމާހަވާލުވެ ވަޑައިގެންނެވުމަށް ﷲ ގަންދީހުވާ ކުރެއްވިއިރު ގާނޫނާޚިލާފަށް ހަތިޔާރު ގެންގުޅުއްވިކަމަށް އަމިއްލަ ބަހުން އިއުތިރާފުވެ ވަޑައިގެންނެވި އިގުރާރުގެ އެއްޖުމްލައެވެ. އިއުތިރާފުވެ އެއްބަސްވެ އިގުރާރުވެވަޑައި ގެންފައި މިވަނީ، އެއަމަލު ކުރެއްވިތާ ބަރާބަރުދެއަހަރު ފަހ

ދިވެހިރާއްޖޭގެ ވެރިކަމަށް، ކިނބިގަސްދޮށުގޭ އަލްއުސްތާޒު މައުމޫން އަބްދުލްގައްޔޫމް ވަޑައިގަތީ، ނޭންގި ހުންނަވަނިކޮށް ލިބިވަޑައި ގެންނެވި މަތިވެރި ޝަރަފެއްގެ ގޮތަކުންނޫނެވެ. ހިންމަތާއެކު ބުރަމަސައްކަތް ކުރައްވައިގެންނެވެ. މިސްރުގެ އަޒުހަރު ޔުނިވަރސިޓީގައި ކިޔަވަން ހުންނެވި އިރުއްސުރެ ވާހަކަދެކެވި ސައްލާކުރެވި ރޭވުންތަކެއްރޭވި ތައްޔާރުވެގެން ހިންގުނު ކަންތައްތަކެއްގެ ދަށުންނެވެ. ރައީސް ނާސިރަކީ ވިސްނުންތޫނު ބޭފުޅަކަށްވާތީ ދުރާލާރާއްވަ ވާފައިއޮތީ، އުމުރުގެފަހު ދުވަސްވަރު ހިތްހަމަ

2008 ސެޕްޓެމްބަރ 17 ވީ ބުދަދުވަހުގެ ހަވީރުއެންމެ ހިތްގައިމު ފިނިވަގުތުގައި، އެމްޑީޕީ މައި ހަރުގޭގައި އިގުރާރުވެ ސޮއިކުރި އެއްބަސްވުމަކީ، ދިވެހިގައުމުގެ ކުރިމަގަށް އެޅިގެންދިޔަ ވަރަށް ހަރުދަނާ ފިޔަވަޅެއް ކަމާމެދު، ހަގީގަތަށް ވިސްނާ އެއްވެސްމީހަކު ޝައްކެއް ނުކުރާނެއެވެ. އެމްޑީޕީއަކީ، ރައީސް މައުމޫނުގެ ސަރުކާރުގައި އުފެދި ގާނޫނީ ހައިސިއްޔަތު ލިބިފައިވާ ސިޔާސީޕާޓީ އެކެވެ. ފަހެ، ގައުމީ އިއްތިހާދަކީ، މިރާއްޖޭގައި އެމްޑީޕީ ވުޖޫދަށް ގެނައުމަށް މަސައްކަތްކުރި ބައެއްމީހުން ނުކުމެ އުފެއ

ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ގާނޫނު އަސާސީބުނާގޮތުން، އިސްލާމް ދީނާއި އިސްލާމީ ޝަރީއަތަކީ، ގާނޫނު އަސާސީން ހަވާލާދެވިގެން އިސްލާމީ ޝަރީއަތުގެބާރު އެއަށް އެންމެ ފުރިހަމައަށް ލިބިދޭ އަސާސީއެކެވެ. އަސާސީ ބުނަނީ، މުސްލިމަކުނޫނީ، ދިވެހިރައްޔިތަކަށް ނުވެވޭނެއެވެ. ދިވެހި ދައުލަތުގެ ދީނަކީ، އިސްލާމްދީނެވެ. އަދި އިސްލާމްދީނަކީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގާނޫނުގެ މައިގަނޑު މަސްދަރެވެ. ފަހެ އެބަހުގެ މާނައަކީ، ގާނޫނު އަސާސީއަކީ އިސްލާމީ ޝަރީއަތެވެ. ގައުމުގެ ދުސްތޫރެވެ. މިދޭއްޗަކީ އެކައްޗެއް ކަމެވެ

ސަންދާނު މަޖައްލާއަކީ، ދުނިޔެމަތީގައި ދިވެހިންދެމި ތިބިހާދުވަހަކު އޭގެއަޑު ދެމިގެންދާނެ މަޖައްލާއެއްކަން ކަށަވަރެވެ. ރައީސް މައުމޫނުގެ ތިރީސްއަހަރު ދުވަހުގެ މުޑުދާރު، ޚުދުމުޚްތަރު ވެރިކަން ދިވެހިތާރީޚުގެ ތަރެއަށް ހުތުރުގޮތުގައި ދެމިގެން ދާނެހެން، ސަންދާނު މަޖައްލާއަކީ، އޭގެރީތިގޮތުގައި ދިވެހިތާރީޚާއި ދިވެހިންގެ ވިންދައިގުޅި ލާމެހިފައިވާ އެއްޗެކެވެ. އަދި، ދިވެހިންގެ އަސާސީ ހައްގުތަކާ ގުޅިފައިވާ އެއްޗެކެވެ. މަގުމަތީގައި ކުނިކަހަން ތިބޭމީހުންނައި ހަމައިން ފެށިގެން ކަނޑުމަތީގައި

ދިވެހި ޖުމްހޫރިއްޔާގައި ސިޔާސީގޮތުން އުފެދިފައިހުރި ސިޔާސީ ބާރުތަކުން މިދުވަސްކޮޅަކީ، އެންމެމަތީ ގިޔަރުގައި އެބަޔަކަށް ދެއްކުނުހާބާރެއް ދަށްކަމުންގެންދާ ދުވަސް ވަރެކެވެ. ގިނައަހަރު ތަކެއް ވަންދެން ބޭނުން ކުރަމުން ގެންދިޔަ، ސަތާރައަހަރުން އުފެއްދި މަޝްހޫރު “ބޮޑުއަސާސީ” ބާތިލުކޮށް އާއަސާސީއެއް މިދިޔަ ބުރާސްފަތި ދުވަހު (2008 އޯގަސްޓް 07) ހެދުނު ގާތްގަނޑަކަށް 10:32 ގައި ވަނީ، އެކަމަށް އެއްކުރެވުނު ވަރަށް ޚާއްސަ ދަރުބާރެއްގައި ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ އަލްއުސްތާޒު މައ

ވަސްވާހެއް ނެތެވެ. ކިތަންމެ ފައިސާވެރިޔަސް ދިވެހި ދައުލަތެއް ނުގަނެވޭނެއެވެ. އަދި ކިތަންމެ ފައިސާއެއް އޮތަސް ލޮބުވެތި ދިވެހި ރައްޔިތުންނެއް ނުގަނެވޭނެކަން ޔަގީނެވެ. އަދި ދިވެހި ދައުލަތް ވިއްކައެއް ނުލެވޭނެއެވެ. ހަމައެހެންމެ ލޮބުވެތި ރައްޔިތުންނެއް ވިއްކައެއް ވެސް ނުލެވޭނެއެވެ. އެކަމާ އުޅޭ މީހަކު ވެއްޓޭނީ ފުށްކިބަ ދަށަށެވެ. އެހިސާބުން އިނދަޖެހުނީ އެވެ. މިއީ އަޅުގަނޑާއެކު، ދިވެހި ޖުމްހޫރު އެއްބަސްވާނެ ހަގީގަތެކެވެ. ދެންފަހެ، ދަންނާށެވެ! “ހަގީގީ މުއްސަނދި ކަމަކީ، ނަފްސުގެ މުއްސަ

ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ މުފައްކިރުންގެ ވިސްނުން މިދުވަސްކޮޅު ހުއްޓިފައިވަނީ، އެއްއަމާޒަކަށެވެ. އެއް ޓާގެޓަކަށެވެ. އަސާސީ ގައި ލިޔުމަށް ނިންމާފައިވާ އިންތިގާލީ މަރުހަލާ، ނުވަތަ އިންތިގާލީ ބާބު އަސާސީގައި ލިޔެވިގެން ދާނެ ގޮތަކާމެދު ގައެވެ. 14 ފެބްރުއަރީ 2008މ، (ބުރާސްފަތި) ދުވަހުއޮތް ބޮޑުމަޖިލީހުގެ 253 ވަނަ ޖަލްސާގައި ނެގުނު ވޯޓަކީ، ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ މަސްރަހަށް ވިސްނާ ކޮންމެ ދަރިޔަކު މުޠޯލިޢާ ކުރުން ލާޒިމު ނަތީޖާ އެކެވެ. މިއީ ވަރަށް ގިނަ ބަޔަކު ޑިއާރުޕީ ކޮޅަށް ވޯޓު ދެއްވި ނަތީޖާ އެކެވެ.

2008 އޮކްޓޯބަރ 10 ވަނަ ދުވަހުގެ ކުރިން، އާއަސާސީގެ ދަށުން ބާއްވާ ރިޔާސީ އިންތިޚާބު ބޭއްވިދާނެތޯއެވެ؟ މިއީ، މިދުވަސްވަރު ކޮންމެ ދިވެހި ރައްޔިތެއްގެ ހިތުތެރޭގައި އުފެދޭވަރަށް ވަރުގަދަ ސުވާލެކެވެ. ދިވެހިންގެ ވިންދާއި ގައުމުގެ މުސްތަގުބަލައި ގުޅިފައިވާ ސުވާލެކެވެ. މިސުވާލުގެ ޖަވާބު އެކިއެކި ސިޔާސީ ޕާޓީތަކުންނާއި ސިޔާސީ އެކިޖަމާޢަތް ތަކުންނާއި އެކިއެކި ސިޔާސީ ފަރުދުން ލިބިގަންނަނީ، އެކިގޮތަށެވެ. އެކި ސިފަޔަށެވެ. ރިޔާސީ އިންތިޚާބު- 2008 ގެ އަމަލުތައް ބިނާވެފައި އޮތީ، އަލަށް ތަސްދީގ

ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ހަލަބޮލި އަދި ވަރަށް ހައްސާސީ ފަށްތަރެއް ކަމުގައި ބެލެވޭ މިދުވަސްވަރު ފެންނަމުން މިދަނީ، 1990މ. ގައި އުންމީދުކުރެވުނު ގޮތަށް ފެންނަމުންދާ ވަރަށް ހައްސާސީ، ސިޔާސީ މަސްރަހެކެވެ. ދުވަސްތަކެކެވެ. ސިޔާސީ ކަންތައްތައް ތިލަވެ ފެނިގެން މިދަނީ، އެދުވަސްވަރު ޖަލުގައި ތިބެގެން އަޅުގަނޑު މެންނަށް ކުރެވުނު ދިރާސާތަކައި ވަރަށް އެއްގޮތް ގޮތަކަށެވެ. މާބޮޑު ފަރަގެއް ނެތިއެވެ. ރައީސް މައުމޫނުގެ ފަސާދަވެފައިވާ ވެރިކަން ވެއްޓެންދެން، ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ ބާރުގެ ގޮތުގައި ދައުވާ ކުރާނެ

ނޯޓް: 1990 ވަނައަހަރު، ސިޔާސީ މަޖައްލާއެއްގެ ގޮތުގައި އަޅުގަނޑުގެ ނަމުގައި ރަޖިސްޓްރި ކޮށްގެން ނެރުނު [މަންތިރި] މަޖައްލާގައި މި މަޒުމޫނު، ލިޔެގެން އަޅުގަނޑަށް ވަނީ، 6 މަސް ދުވަހަށް ޖަލަށް ހުކުމް އިއްވާފައެވެ. އަދި ތަހުގީގުގައި ވަރަށް ގިނަ ދުވަހު ކުޑަގޮޅީގެ ވަހުޝީ އަނިޔާ ތައް ދައްކާފައި ވެއެވެ. އެއް ހުޅުބިޑި އަޅުވައި އޮރިއާން ހާލަތަށް ގެންދިއައެވެ. ފެންވަރުވަނީ، ހަތްދުވަހުން އެއްފަހަރުއެވެ. މިގޮތުން، ކޮންމެ ހުކުރު ދުވަހަކު ނޫނީ ނަޖިހުން ތާހިރު ވުމަށް ފުރުޞަތެއް ނުދެއެވެ. ފެން